برابر ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی:

هر کس می‌تواند قبل از تقدیم دادخواست، حق خود را به وسیله اظهارنامه از دیگری مطالبه نماید، مشروط بر این که موعد مطالبه رسیده باشد.

به‌طور کلی هر کس که حقی نسبت به موضوعی دارد قانونا می تواند با ارسال اظهارنامه حق خود را مطالبه کند. پس محدودیتی از جهت ارسال کننده اظهارنامه و موضوع آن وجود ندارد و در همه دعاوی حقوقی می توان اظهارنامه ارسال کرد.

ابلاغ اظهارنامه

اظهارنامه باید از طریق اداره ثبت اسناد و املاک کشور یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی (در حال حاضر در عمل دفاتر خدمات) به طرف ابلاغ شود.

به عبارتی دیگر ، اداره ثبت یا دفتر خدمات قضایی مکلف است اظهارنامه را به طرف ابلاغ و نسخه‌ای از آن را با رسید ابلاغ در پرونده بایگانی نماید.

موارد اختیاری ارسال اظهارنامه

در اغلب دعاوی ارسال اظهارنامه اجباری نیست ولی ارسال آن از نظر حقوقی و اثباتی بسیار مفید است پس توصیه می شود پیش از تنظیم دادخواست و مراجعه به دادگاه و صرف زمان و هزینه ، ابتدا پس از مشورت با یک وکیل یا کارشناس حقوق درخواست خود را در قالب یک اظهارنامه رسمی به طرف دیگر ارسال نمایید.

نکته مهم درباره اظهارنامه، ارزش استنادی متن و محتوای آن می باشد پس نحوه تنظیم آن خیلی اهمیت دارد ؛ مواردی دیده شده که شخص در اظهارنامه مطالبی بیان کرده که در نهایت بر علیه خودش استفاده شده است. پس نوشتن اظهارنامه یک کار حرفه ای است.

نکته دیگر اینکه در هر دعوایی لزوما نیازی به ارسال اظهارنامه نیست.

پاسخ مخاطب به اظهارنامه

اگر مخاطب اظهار در مدت تعیین شده به اظهارنامه پاسخ دهد ممکن است در همین مرحله طرفین به توافق برسند و اختلاف موجود را حل و فصل نمایند. اما اگر توافقی حاصل نشود اظهارکننده همچنان حق طرح دعوا در مراجع قضایی را خواهد داشت.

اگر مخاطب اظهار به اظهارنامه پاسخی ندهد نمی توان او را ملزم به پاسخ دادن کرد در این صورت اظهارکننده می تواند دعوای حقوقی طرح نماید.

موارد اختیاری و کاربردی ارسال اظهارنامه

وقتی کسی به ما بدهی دارد یا وقتی کسی متعهد به انجام کاری است پیش از طرح دعوای مطالبه وجه یا الزام به انجام تعهد می توانیم با ارسال اظهارنامه به او اخطار دهیم که اگر بدهی خود را پرداخت نکنی یا به تعهد خود عمل نکنی اقدام قانونی لازم را انجام خواهم داد.

و یا در مواردی مثل الزام به تمکین ، صلح و سازش ، اعلام فسخ یا انفساخ قرارداد ، الزام به تنظیم سند رسمی و...

به عبارتی ارسال اظهارنامه قرینه ای برای وجود حق مورد ادعا است و در مرحله اثبات دعوا استفاده می شود.

موارد اجباری یا ضروری ارسال اظهارنامه

در موارد زیر قانون یا رویه قضایی ارسال اظهارنامه را پیش‌نیاز قانونی یا اثباتی طرح دعوا می‌داند. مانند:

ماده ۱۷۱ قانون آیین دادرسی مدنی:

هرگاه سرایدار، خادم، کارگر و بطور کلی هر امین دیگری چنانچه پس از ده روز از تاریخ ابلاغ اظهارنامه مالک مبنی بر مطالبه مال امانی از آن رفع تصرف نکند، متصرف عدوانی شناخته می شود.

ماده ۱ قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر:

اگر مالک ملکی از وقوع معامله مال غیر مطلع شود و تا یک ماه بعد از اطلاع از این امر، اظهارنامه ای برای اطلاع به انتقال گیرنده مال غیر نفرستد، معاون جرم محسوب می شود.

ماده ۱۰ قانون تملک آپارتمان ها:

در صورتی که مالک یا استفاده کننده، سهم خود از هزینه های مشترک آپارتمان را نپردازد، این هزینه ها بوسیله اظهارنامه مطالبه می شوند.

ماده ۱۳ قانون بیمه :

در صورتی که بیمه گر، بیمه را فسخ نماید، باید مراتب را به موجب اظهارنامه یا نامه سفارشی به بیمه گذار اطلاع بدهد و اثر فسخ ده روز پس از ابلاغ مراتب به بیمه گذار شروع می شود.

ماده ۱۳ قانون روابط موجر و مستأجر سال 56:

اگر مستأجر پس از انقضای مدت اجاره، ملک را تخلیه کند و موجر از تحویل گرفتن آن خودداری نماید، مستأجر موظف است به وسیله ارسال اظهارنامه از موجر تقاضا کند تا مال مورد اجاره را تحویل بگیرد.

ماده ۴۵۹ و ۴۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی :

زمانی که طرفین معامله متعهد به معرفی داور شده باشند، و طرفین نتوانند یا نخواهند در انتخاب داور توافق کنند، این مورد از جمله موارد الزامی ارسال اظهارنامه می باشد.

همچنین در صورتی که کسی دلیل کافی برای طرح دعوا در مراجع قضایی نداشته باشد می تواند با ارسال اظهارنامه و دریافت پاسخ طرف مقابل، به دادگاه مراجعه و به پاسخ طرف مقابل استناد نماید. البته اگر پاسخی دریافت کرده باشد.

شما عزیزان می‌توانید برای وکالت یا دریافت مشاوره حقوقی و یا سفارش تنظیم لایحه و دادخواست ، تنظیم اظهارنامه آنلاین و دفاعیات حقوقی و دریافت دیگر خدمات حقوقی از مشاوران، کارشناسان و وکلای متخصص در «آنی مشاور» از ساعت ۱۰ تا ۱۷ روزهای غیر‌تعطیل شنبه تا چهارشنبه با شماره‌ : 02188326049 و یا 09195663606 با ما تماس بگیرید.

همچنین امکان دریافت مشاوره آنلاین حقوقی و دریافت برخی خدمات حقوقی از طریق پیوند زیر برای شما فراهم می‌باشد.